Hoe begon de fascinatie met stilte voor jou?

In 2006 studeerde ik af aan de Rietveld Academie. Op dat moment had ik vreselijke bovenburen. Ik wijdde mijn afstudeerproject aan hen en beschreef hoe hun geluidsaanwezigheid in je eigen woonruimte en mentale ruimte dringt. Door overlast merkte ik dat de muren een illusie zijn. Het resultaat van mijn onderzoek was het boek ‘Mental Space: how my neighbors became buildings’.  

Wat betekent thuis voor jou?

Thuis is waar mijn hoofd is. Mijn ervaring van ruimte - en ook thuis - is vooral mentaal. Dat werd nog meer duidelijk in de relatie met mijn luidruchtige buren. Hun geluidsvervuiling nam een groot deel van mijn eigen woonruimte in. Ook al waren zij fysiek niet aanwezig, door hun akoestische aanwezigheid was het alsof zij in mijn huis zaten. Ik maakte de berekening dat zij 80% van mijn leefruimte innamen met hun geluid en schreef hen een brief of zij ook 80% van de huur op zich wilde nemen. Hier kreeg ik geen reactie op.  

Hoe denk je dat geluid kan bijdragen aan de mentale ervaring van een ruimte?

Heel veel. Dat heb ik gemerkt tijdens mijn drie bezoeken aan de anechoïsche (dode) kamer, waarvan twee keer in die van de Natuurkundefaculteit van de TU Delft. Die ruimte is een enorme kubus die losstaat van de rest van het gebouw, zodat er geen contactgeluid is. De hele ruimte, inclusief vloer en plafond, is bedekt met ruimteschip-achtige schuimen punten. Deze zorgen ervoor dat de golven van het geluid uitdoven. Mijn bezoek aan deze ruimte heeft me doen beseffen dat het mentale aspect een bepalende factor is in hoe we ruimte ervaren, veel bepalender dan de werkelijke ruimte.  

Kun je iets vertellen over deze ervaring?

Veel mensen verlangen naar stilte, maar de ervaring in zo’n kamer is heel anders. Het is alsof iemand de hele tijd op je trommelvlies drukt. De eerste keer dat ik daar alleen was, hield ik het slechts tien minuten vol. Bij mijn derde bezoek vroeg ik om het licht in de kamer uit te doen. Dat mocht alleen als ik ging liggen. Omdat er geen echo is, kan je lijf zich er zeker in het donker niet oriënteren. Die ervaring was echt fantastisch: ik zat er een half uur in. Het deed me denken aan een bezoek aan de Amazone, waarbij ik op een bergtop zat en een oneindige ruimte voelde. Stilte is iets waar we naar verlangen, maar échte fysieke stilte is helemaal niet prettig. Bij mijn eerste bezoek hoorde ik het ruisen van mijn bloed en mijn hartslag, wat erg beklemmend was. Ik denk dat de ervaring van stilte heel relatief is. Eigenlijk is je huis je hoofd: het kan heel beklemmend zijn om te voelen dat je echt in je eigen lijf zit. Stilte kan heel claustrofobisch maar ook heel bevrijdend zijn, zoals ik beide ervaren heb in de anechoïsche kamer. 

Bekijk meer projecten van Sarah via haar website en Instagram. Lees meer informatie over de Annet Gelink Gallery via de website. 

Bekijk hieronder de video van Sarah's bezoek aan de anechoïsche Kamer. Regisseur: Sandra Smallenburg, met dank aan NTR.